avatar

İşarələr və əlavə məlumat

Terminologiya

Surə

Quranda bir fəsil. Quranda 114 surə var və onların uzunluğu fərqlidir.

Ayə

Qurandakı müəyyən bir Surənin ayəsi (sətri). Ayələrin nömrələnməsi Surəyə bağlıdır. Quranda 6236 ayə var.

Cüz

Quranın bir hissəsi. Quranda 30 cüz (Əcza) var və onların uzunluğu təxminən bərabərdir. Əksər cüzlər ilk ayənin ilk sözünə görə adlandırılıb.

Hizb

Hər bir Cüz iki Hizbə bölünür (ərəb dilində “iki qrup”, cəm: Əhzab). Quranda 60 Hizb var.

Rüb-əl-Hizb / Məqra

Hər bir Hizb dörd hissəyə bölünür, bunlara Məqra (ərəb dilində “oxu”) deyilir. Bu isə bir Cüzdə səkkiz Məqra yaradır.

  • Ərəb dilində rüb “dörddə bir”, hizb isə “qrup” mənasını verir.
  • Quranda 240 Məqra var.
  • Əksər Mushaflarda Məqralar səkkizbucaqlı işarə (۞) ilə göstərilir.

Mənzil

Quranı bir həftə ərzində oxuyanlar üçün mətn yeddi hissəyə bölünür və Mənzil adlanır. Quranda 7 Mənzil var.

Səcdə

Oxuyanın Səcdəyə getməsini tələb edən xüsusi Ayələr. Quranda 15 Səcdə Ayəsi var.

Rüku

Surədə məna baxımından əlaqəli ayələrdən ibarət hissə.

  • Rükunun sonu ərəbcə ﻉ hərfi ilə qeyd edilir.
  • Quranda 558 Rüku var.
  • Rükular məna və mövzu baxımından əlaqəli bölmələrdir.
  • Daha uzun surələrdə Rükular namaz zamanı rüku’ (əymə) etmək üçün təbii dayanacaq nöqtələrini göstərir.

Əlavə olaraq, Mushafın kənarlarında işarəsinin yanında üç rəqəm göstərilir:

  1. Üst rəqəm – həmin Surədə tamamlanmış Rükuların sayı.
  2. Orta rəqəm – tamamlanmış Rükudakı Ayələrin sayı.
  3. Alt rəqəm – həmin Cüzdə tamamlanmış Rükuların sayı.

İşarələr

İşarəTəsvir
۞Rübül-hizb işarəsi
hizbi dörd təxminən bərabər hissəyə bölür
۩Səcdə işarəsi
səcdə etməyin məsləhət görüldüyü ayəni göstərir
◌ۘMəcburi dayanma işarəsi
Dayanmaq məcburidir
◌ۗÜstünlük verilən dayanma işarəsi
Dayanmaq daha yaxşıdır
◌ۛİki yerdən birində dayanmağın icazəli olduğunu göstərən işarə
İki yerdən birində dayanmaq
◌ۜSəktə işarəsi, nəfəs almaq üçün tələb olunan vaxtdan daha qısa müddətə dayanmağı göstərir
Qısa dayanma
◌ۚİcazə verilən dayanma işarəsi
Dayanmaq və ya davam etmək
◌ۖFasiləsiz oxumağın üstünlüyünü göstərən işarə
Davam etmək daha yaxşıdır
◌ۙDayanmağın qadağan olduğunu göstərən işarə
Dayanma

Təcvid qaydaları

ColourDescription
hamza-waslHəmzətül Vəsl
silentSəssiz
laam-shamsiyahLəm Şəmsiyyə
madda-normalNormal Uzaltma: 2 sait
madda-permissibleMümkün Uzaltma: 2, 4, 6 sait
madda-necesssaryZəruri Uzaltma: 6 sait
qalaqahQəlqə
madda-obligatoryMəcburi Uzaltma: 4-5 sait
ikhafa-shafawiİxfafa Şəfəvi - Məmlə
ikhafaİxfafa
idgham-shafawiİdğam Şəfəvi - Məmlə
iqlabİqlab
idgham-with-ghunnahİdğam - Qunna ilə
idgham-without-ghunnahİdğam - Qunna olmadan
idgham-mutajanisaynİdğam - Mütəcaniseyn
idgham-mutaqaribaynİdğam - Mütəqaribeyn
ghunnahQunna: 2 sait